Мова, слова...
http://www.stihi.ru/2015/06/22/3935
І вякі паміраюць, сыходзяць
у небыццё, у насмешлівы свет,
А народ наш падцугляны водзяць
і сціраюць нам памяць ушчэнт.
Мова наша - празрыстая нега,
мова наша - гаркая сляза,
і чысцей, і бялей яна снега,
і блішчыць на лугах, як раса.
Наша памяць чарнее, уцякае,
забываем мінулае, мову.
Хто пажар гэты дзікі стрымае,
хто свабоду дасць нашаму слову?
Дзе арнаментам даўнім пячаццю,
словам дзе мелагучным, пяшчотным,
Беларусь - наша мілая маці,
дай свабоду і згодным, нязгодным.
Дазволь быць тваімі дзяцьмі,
дазволь прытуліцца к табе.
І з блакітнымі рэкаў вачмі,
не пакінь нас адных у журбе.
Не пакінь сваю мову, не выгані,
з сэрца мілага нам... Зберажы.
І каб словы, як статак на выгане,
рассыпаліся... толькі скажы...
2015 г.
БЛЯЯЦЬ
Трызненнем юды, паступова
Амаль без енку, дзень за днём
Слабейшая, нямее Мова,
A мы, мацнейшыя, жывём.
Надыйдзе судны час бязмоўя –
Малітвай будзем паўтараць,
Kaб Бог суседзям даў здароўя,
Kaб зaпaзычыць – не бляяць.
19.11.2008.
Наша мова
Мова родная, мова дзядоў!
Іншай мовы мы сэрцам ня чуем.
Мілагучнасьцю любых нам слоў.
Быццам музыкай душу чаруем.
Мы за вокнамі дзень залаты,
Нашых рэкаў пявучыя хвалі,
Роднай хаты сьвятыя куты
Ў гэтай мове раз першы назвалі.
Наша мова – спатканне,
З казкай, ў цудным дзецкім сьне.
Наша мова – каханне, што прыходзіць да мяне.
Любай песьняй старою гучыш,
З-над калыскі, за гадоў тых дзяціных;
Салаўіным разьлівам ўначы,
Звонам хваляў прыткой ручаіны.
З-пад вясковых прыветлівых стрэх
Мілагучна зьвініш ад сьвітання;
Бы дзявочы, рассыпчысты сьмех,
Быццам першае ў сэрцы каханне!
Наша мова – спатканне,
З казкай, ў цудным дзецкім сьне,
Наша мова – каханне, што прыходзіць да мяне.
Сьвяты прадзедаў ты нам адказ,
Якім слаўна ў харомах гудзела!
Ты як неба, як сонца для нас –
Быццам наквеццю сад заінелы.
Мова родная, мова дзядоў!
Іншай мовы мы сэрцам ня чуем.
Мілагучнасьцю любых нам слоў,
Быццам музыкай душу чаруем.
Напэўна
Я, напэўна, апошні,
Хто моліцца слову,
Як ссівелы паганец
Жывому агню.
З ветру звітыя
Весніцы я зачыню,
Каб спрыялася поціху
Цёмнаму лову.
Каб святлелася ўдачы
У сквапнай начы,
Дзе агонь пераемнасці
Не затухае.
А душа чуе ўсё,
Як і ноч неглухая.
I палаюць смаліста
Сузор'яў карчы.
Адкажы
Брат мой! Братка мой! Братачка родны!
Адкажы – сам сабе адкажы:
Чым зрабіўся табе непрыгодны
Скарб бясцэнны тваёй жа душы?
Ад чаго так бяздумна, бязмоўна
Ты яго выракаешся сам?
І чаму табе так усё роўна,
Што аборай становіцца храм?
Ці таму, што калісьці падступна
Растапталі твой шчыры давер?
Што на ніве, дзе сеяў ты рупна,
Вытраўляліся ўсходы твае?
Што ў стагоддзях варожыя збродні
Распіналі твой лёс на крыжы?
Брат мой, братка мой, братачка родны,
Адкажы – сам сабе адкажы!
Жыў ты ў горы, змагаўся ў няволі,
I канаў, і сыходзіў крывёй,
I жывым ты гарэў, а ніколі
Не саромеўся мовы сваёй.
Схамяніся ж, ачніся, агледзься!
Ды разваж, ды раздумай як сьлед:
Што пакінеш ты з поля ў налецьце?
З чым нашчадкі пакажуцца ў сьвет?
Ці паверыў, што род твой бясплодны,
I свой лёс прамяняў на чужы?..
Брат мой! Братка мой! Братачка родны!
Адкажы. Сам сабе адкажы!
Мая мова
Ў добры час, на ўлонні вясковым,
дзе вадзіца крынічная б’е,
навучыўся я матчынай мове
І задуманых песняў яе.
Многа ёсць недасягнутых скарбаў,
яшчэ болей прываблівых мар.
Я яе ні за што не аддаў бы,
бо яна найвялікшы мой скарб!
Яна гойдае спевам калыску,
літасціва шчабеча ў бядзе,
на ёй песні складаюць вятрыскі
ў неспакойны, разбуджаны дзень.
Мая мова не знае змярканняў
ад маленства да старасці лет,
буду песціць яе, як каханне,
разглядаць, як чароўны букет.
Можа мовы чужой навучуся,
каб суседзяў гасцінна вітаць,
але толькі на ёй, беларускай,
буду людзям аб долі пяяць.
Мая мова, як шчасце на вуснах,
хвалявання гарачы прыбой,
можа быць, на чужой засмяюся,
ўсё ж заплачу з тугі на сваёй.
Мова і я
Меладычная і сакавітая,
У табе чую я гоман бароў,
Хоць пакутная, але ж аксамітная,
Твае песні пачуць мне дазволь!
Хай цябе забываюць многія,
І не чуюць пакутаў тваіх,
Я не дам цябе кінуць пад ногі,
Бо лягчэй будзе нам удваіх
Так здараецца сам забываю,
Мілагучнасць напеваў тваю,
Але ў сэрцы сваім адчуваю,
Як нявольна да мовы іду
І ад шчасця тады ўсміхаюся,
Бо зноў збочыў на правільны бок,
Нібы ад доўгага сна прачынаюся,
Мной засвоены праўды ўрок
Як утульна у словах застацца,
І ствараць у іх шчасця радкі,
Зноў апісваць як закахацца,
Будаваць свой сусвет са страфы
Бо ты мова мая салаўіная,
Неабсяжнае волі прастор,
Заспявай над сваёю краінаю,
Хай яна чуе велічы звон!
Мова
I няма раднейшага слова
За прасцейшае гэта "мова".
Гэта слова гучыць у хаце,
Дзе мая засталася мацi,
Гэта слова гучыць у рэчцы,
У зарослай травою сцежцы,
Чую я яго у небе блакiтным,
I у простай маёй рыфме.
Запытае мiнак зайздростны:
«Ці ёсць у гэтым патрэбнае штосьці,
У гэтых словах, у гэтай мове?
Што такога ў гэтай размове?»
Усміхнуся і без адказу
Мінака я пакіну адразу.
Мая мова - маё багацце,
Няма мовы - i пуста ў хаце.
I не ведаць чужым слова
За прасцейшае гэта «мова».
Нават у далечыні ад дома
Гэта слова душы знаёма.
Яно ў сэрцы маім, дзе цёпла,
Там, дзе памяць яго не сцёрла.
Хай гучыць мая родная мова
Там, дзе дом, дзе ўсё сэрцу нянова!
Жаданне
Нябыт абыякава усё праглыне.
Я цешыцца
Марнай надзеяй гатовы,
Што нехта захоча
Сказаць пра мяне:
Ён быў на паслугах
У матчынай мовы.
Носьбіт
Нясем і ўсё ніяк не зносім
двухсотгадовы гэты крыж.
І зноўку хукам у пераноссе:
- Ты на нормальном говоришь?
Носьбіты цяжару імперыі
інтрыг падвопытныя мышы...
Толькі даўно ўжо не веру я,
што чыйсьці брат, што хтосьці вышай.
Як-небудзь сам я вырашу,
што несці мне, а што пакінуць.
Пішу па-свойму і кажу,
каб проста быць, каб не загінуць.
Я вольны на зямлі сваёй
быць беларусам, ім застацца.
Мову сваю - насіць з сабой,
чужою - проста карыстацца.
Калi ласка!
У любiмай мове, роднай, наскай,
Ах, якiя словы: "Калi ласка!.."
Як звiняць яны сардэчнаю струною,
Праз усё жыццё iдуць са мною.
Трапiць госць у будзень, а цi ў свята:
– Калi ласка, калi ласка, ў хату!
Не паспелi сесцi пры сустрэчы,
Як патэльня засквiрчэла ў печы,
Ды i чарка блiснула дарэчы.
Бульба, смажанiна i каўбаска,
Пакаштуйце, людцы, калi ласка!
Хлопец кажа дарагой дзячыне:
– Калi ласка! Будзеш гаспадыняй!..
Эх, жыццё збудуем мы прыгожа,
Ўсе з табой нягоды пераможам.
Гром грымiць. З нябёсамi размова:
– Калi ласка, цёплы дождж вясновы!
I не вельмi буйны i не рэдкi –
На сады, на пушчы, на палеткi,
На грыбы, на ягады, на кветкi...
– Калi ласка! – наш зварот бясконцы.
Мы гаворым ранiшняму сонцу:
– Калi ласка, сонца, выйдзi з хмары,
Радасцю аблашчы нашы твары,
Ты ўзнiмi з сабою нашы мары!
– Калi ласка!.. – нашай роднай мовы
Шчырыя i ветлiвыя словы.
