Родная мова
Як ты дорага мне, мая родная мова!
Мілагучнае, звонкае, спеўнае слова!
Ты калісьці з калыскі мяне падымала
I вучыла ў бацькоў на руках гаварыць.
У жыцці маім слова найпершае «мама»
I цяпер для мяне сама міла гучыць.
Я па літарах родных вучыўся чытаць,
I буквар для мяне быў жыцця палавінай.
Быў шчаслівы я роднаю мовай сказаць
Першы раз: «Беларусь, мая сонца-краіна!»
I цяпер для мяне ты з усіх прыгажэй,
Хоць, я ведаю, моваў на свеце нямала,
I з усіх песняроў мне мілей і бліжэй
Роднай мовы пясняр — неўміручы Купала,
А задумае вораг з далёкага краю
Апляваць, адабраць, знішчыць мову маю —
He дазволю.
He дам.
He прадам.
He змяняю.
I да смерці за волю тваю пастаю!
Можа, яно i не нова
Можа, яно i не нова
Мiлая мамiна мова
Ай, каб ты была здарова
Так я цябе калыхаў
Гэтыя простыя словы
Я пасля доўгiх вандровак
Дзiўнай парой вечаровай
Усё спяваў i спяваў
Госцi, праходзьце у хату
Сёння я шчодры, багаты
I усяму даю рады
Бо Боскi мiр у душы
Возьмем жалейку i дуду
Скiнем нудоту-маруду
Сам я скакаць сёння буду
А ты хоць нагой варушы
Ох, весялуха-весёласць
Сёння смяецца ўся воласць
Недзе падзелася квёласць
I абрыднеўшы ўсiм жаль
Ёсць i прычына, канешне
Дзе капыты – там i клешнi
Дзе валасы – там i плешы
Вось якi сёння ў нас баль
Ах, беларусе, уцешся!
Сёння уволю наешся
Сала кавaлак з яешней
Чаркай гарэлкi запi
Мове i матчынай песне
Вы не давайце заплеснець
Ну, а падлога не трэсне
Як яе ў скоках не бi!
Дала мне маці гэту мову...
Дала мне маці гэту мову,
Каб не нямым прыйшоў у свет,
Дала мне маці гэту мову,
Як спадчыну і запавет.
Была яна не беларучкай
І на жніве, і на сяўбе;
На глебе добрай беларускай
Здабыты словы ўсе яе.
Прапахлі сонцам і падзолам,
Дажджамі, сокамі раслін,
Пад знак рукам яе мазольным,
Што мелі толькі ў сне спачын.
Дачка мая! У жыццёвай прозе
У буднях і святочным днём
Не пакідай яе ў парозе,
Калі ў нечы ўвойдзеш дом.
МАТЧЫН ЗАПАВЕТ
Мой Божа, пан начы i дня,
Льнянога мора i душы маёй.
Пярун з нябёс у пошуках агня
I серп маладзiка над цiхаю ракой.
Мой Божа, твой iскрысты свет,
Духмяны верас з чырванню сунiц.
На роднай мове матчын запавет
I ў начы ўсполахi былых зарнiц.
Мой Божа, пан зямлi, iмху, лясоў,
Гарачы пот палiтай збажыны.
Ты - памяць нашых чыстых галасоў,
А мы твайго быцця - малыя сны.
Сяргей Брандт, 26.03.2013
Яшчэ пра мову...
Што напісаць яшчэ пра мову?
Ўжо колькі вымаўлена слоў!
Аб тым, што родная, гаротная,
І перанесла зьдзек і зло.
Што талерантная, рахманая,
Нібы такі і наш народ,
Што толькі йшчэ не запрашае
Залезьці да сябе ў гарод.
А некаторыя рупліўцы,
Што зь ліку інтэрнацыяналістаў,
Глядзяць у бок чужой сталіцы,
А ў нас тут, кажуць, проста "край"
"Северо-Западный", які
Ўжо існуе тут два вякі.
З другога ж боку, "Велька Польшча"
Крычыць, што ў нас тут "крэсы всходне"
І іхняя польская мяжа
Аж да Смаленска пралягла.
А Берасьцейская ускраіна
Гаворыць, што нібы Украіна,
Ды, праўда, там яшчэ яцьвягі
Зь лясоў выходзяць на абсягі.
А Гомля? Ўвогуле Расея,
Вось гэтак, пане-дабрадзею?!
А вы пра нейкіх беларусаў.
Ды тут няма чаго і слухаць!
Ну, вось такая ў нас размова
Прайшла, хоць і была пра мову.
Жаданне
Нябыт абыякава усё праглыне.
Я цешыцца
Марнай надзеяй гатовы,
Што нехта захоча
Сказаць пра мяне:
Ён быў на паслугах
У матчынай мовы.
Нашчадкам
Беражы чысціню нашай мовы
Ад заморскіх і варварскіх слоў.
Продкам нашым яны не знаёмыя
Нам нятрэба замежных вятроў!
Наша мова багатая , гібкая
І гучыць быццам звон ручайка .
Яна потам з крывёю дабытая
Пустазелля ў мове няма.
І дарэчы яна старажытная
Сярод нашых славянскіх усіх моў,
У конкурсе самая мілагучная
Ў ёй існуе ад сэрца любоў.
Сцеражы , беражы ад нападкаў яе
Прыгажосць з чысцінёй захавай.
І каб дзеці пранеслі і ўнукі твае
Што здабыў то і ім аддавай.
Родная мова
Я не любіла мову беларусаӯ,
Калі на золку папараць шукала.
Здавалася незграбнаю для вуснаӯ,
Як быццам пад замком яе трымала.
Ей здрадзіӯшы аднойчы, уцякала
Асеннім растывожаным світанкам…
İ доӯга мая мова гаравала
Сярод лясоӯ заблуканым паӯстанкам.
На чужыне усяго было нямала,
Так не хапала роднага крыла!
İ дзесці там, на ростанях, блукала.
А папараць даӯно ужо адцвіла…
Адчулі вусны легкасць таго слова,
İ прыгажосць, і водар яго росны…
Даруй мяне, найроднейшая мова!
Я гэта зразумела вельмі позна.
Роднае слова
У 1697 годзе сейм Рэчы Паспалiтай
забаранiў складаць дзяржаўныя
дакументы на беларускй мове.
У 1867 годзе царскi ўрад спецыяльным
загадам забаранiў беларускую мову.
Цябе забаранялi, як скрыжалi,
I адбiралi, быццам бы сцягi,
А крэслiлi, - здавалася, збiвалi:
Як ад шпiцрутэнаў сiнелi пiсягi.
Цябе забаранялi, быццам свята,
Нiбы злачынцу зацiскалi рот.
А ты i з-за выкрэсленняў, нiбы з-за кратаў,
Глядзела на знямелы свой народ.
Бы ў цэлях, у архiвах думкi вязлi...
А ўчуўшы клiч кастрычнiцкай сурмы,
З-за кратаў словы, нiбы тыя вязнi,
Сцягi чырвоныя выносiлi з турмы -
Да нас. Пакуль нямых...
Мова...
Мова,
Пявучая родная мова,
Ты – уладарка нявызнаных скарбаў.
Столькі значэнняў, гучанняў і фарбаў
Мае ў сабе тваё кожнае слова.
Іншае слова напоўнена плёскам
Хвалі дняпроўскай.
Іншае слова такое,
Што рэха лясное
У яго глыбінях затоена,
Ёсць і як мёд залатое, густое,
На травах яно духмяных настоена.
Ціха гучаць у мове маёй
Словы пяшчотныя,
Словы крынічныя,
Росныя.
Чуюцца ў ёй –
І грымотныя,
Зычныя.
Водгулле бітваў грознае.
Часам бывае – заззяе неспадзявана
Новаю зоркаю слова-абнова.
Колькі ў табе нявызнаных скарбаў схавана,
Мова мая,
Пявучая родная мова.
Слова
Слова – радасць, слова – чары,
Вобраз вечна юных вёсен,
Ёсць ты ўсюды: у сонца, у хмары,
Ты глядзіш праз неба просінь.
Лашчыш слых мой, слова ззянне,
Атуляеш сэрца ласкай,
Ноч і вечар, дзень, світанне,
Абняло ты, слова-краска.
