Я не валодаю мовай
Я не валодаю мовай –
Мова валодае мной.
Чую, здаецца, па новай
Гукаў абуджаных строй.
Мова мяне вывучае:
Хто я, чаму і куды?
Сумнай усмешкай страчае
Цераз бязмоўя гады.
Нешта мяне падштурхнула,
Нехта вядзе за руку.
Роднае слова кранула,
Каб апынуцца ў радку.
Просіцца верш на паперу,
Птушкаю б'ецца ў акне…
Здолее мова, я веру
Вывучыць зноўку мяне.
27.05.2015
Вусцішна...
Вусцішна.
Холадна.
Сцішана.
Стоена.
Дзе
Тая Мова,
Што Богам
замолена.
Нашымі
вуснамі
колеру
вішання.
Холадна.
Вусцішна.
Стоена.
Сцішана.
Богам
замолена.
Д’яблам
парушана
тое, што
мройліва,
сонечна,
ўзрушана,
казачна,
радасна,
светла і
весела...
Ты мне прыснілася –
слоўцы ўваскрэсіла.
Судны час
Даруй мне, мова, за грахі,
Даруй, што сын з дачкой русачаць,
Даруй, што вецер ад тугі
Над нівай мёртвай горка плача.
Перад табой не саграшу:
Я – не герой,
я – быццам здраднік,
Душу спазнела варушу,
А там – рыторыкі цытатнік.
А там – прагорклае віно,
А там – паўсюль распусты зелле,
Там топчуць сцяга палатно,
Там кроў на белым, чыстым целе.
I наступае судны час,
Плыве павольна гнеўнай хмарай,
I будзе страшны суд для нас,
I атрымае кожны кару!
Спрэчка была такая...
Спрэчка была такая:
я даводзіў яму, што
мова мая — жывая.
А ён даказваў адваротнае:
«Гэта — клёкат белых буслоў,
што збіраюцца ў вырай апошні;
гэта — зоркі святло,
што ў жніўні наступнага года
ўпадзе ў Дняпро...
Колькі разоў так было».
Я зірнуў у акно —
якая чужая вуліца.
СПАЧАТКУ БЫЛО СЛОВА
Спачатку было слова
У цемры без агню.
Нахмурыўшыся знова,
Бог слухаў цiшыню.
Не чутны адгалоскi
I добрым не мiргне.
Стагоддзямi на кроснах
Час птушкай прамiне.
Хто голас твой пачуе
I сэрца адчынiць -
„Хвала” i „Аллiлуйя”,
Так слову тваймужыць.
Ды мова не патрэбна,
Зямлёю правiць змрок.
Як не патрэбны Вера,
Пачуццi, памяць, зрок...
Сяргей Брандт, 05.09.2013
Наша родная мова — чароўная песня...
Наша родная мова —
чароўная песня.
Беларуская мова —
натхненне, адчай...
Ручайкамі цякла,
ды ракой уваскрэсла
I у кожнае сэрца
роднай песняй прычаль!
Мая мова
Я слоў беларускіх наўчыўся ад маці.
Янка Купала
Мне мова ў сэрца запала з дыханнем
Палёў канюшынных, валошкавых ніў,
І з водарам волкім палескага рання.
Я матчыну мову з хадуляў вучыў.
Вучыўся ад мудрых дзядоў і бабуляў,
Ад Бога настаўнікаў вызначыў лёс.
А вы нашу мову вясковую чулі
У зелені траў і пад дахам нябёс?
І не на кампутары, не электронна,
А з песняў-баладаў палешукоў?
Гамоняць дагэтуль яны нешаблонна.
Чаму я не слухаў паболей іх слоў!?
Ніколі ў мяне не ўзнікала сумнення,
Што родная мова бывае адна,
Што толькі яна нараджае натхненне
І песняй заснуць не дае давідна.
Паслухайце ў вёсках, дзе мова спявае,
За сотні ад тлуму сталічнага вёрст –
Там мова ад продкаў, там мова жывая,
Там людзі не ведаюць іншай наўпрост.
Дарэмна зласлівец пусціў пагалоску,
Што роднае мовы наблізіўся скон.
Каб нейк захаваць беларускую вёску,
Дзе мовы падмурак хаваўся спакон.
Лістапад 2011—студзень 2012
Гульня ў рыфму на лекцыі «Як зліваюцца мовы»
Леаніду Дайнеку
Каб рыфмай спляжыць слова «снайпер»
I сэнс каб быў, а не мура,
Адстукаў гном: «на тэлетайпе» —
А выйшла з-пад твайго пяра.
За гэтай спрэчкаю няхітрай —
Калі дакладчык абнудзеў
— Скакалі слоў замежных цітры,
А я свайго, свайго хацеў.
Ці добрай ласкаю прывесці,
Ці прыштурхаць яго ў каршэнь,
Але такое, каб патрэсці
Тваю шыкоўную кішэнь!
Пацеў да сёмай перагрузкі,
Цягнуў лексічнае цягло,
А слова «снайпер» з беларускім
Гаворку зладзіць не магло.
За рыфму я плаціў панура,
Нікчэмнасць лаячы сваю:
Відаць, парнаскай фізкультуры
Не шмат увагі падаю...
Што ж, паднатужымся памалу,
Згаворым слова на хаўрус.
...Стаяць. Апушчаны забралы.
Наўпроць чужынца беларус.
Адкажы
Брат мой! Братка мой! Братачка родны!
Адкажы – сам сабе адкажы:
Чым зрабіўся табе непрыгодны
Скарб бясцэнны тваёй жа душы?
Ад чаго так бяздумна, бязмоўна
Ты яго выракаешся сам?
І чаму табе так усё роўна,
Што аборай становіцца храм?
Ці таму, што калісьці падступна
Растапталі твой шчыры давер?
Што на ніве, дзе сеяў ты рупна,
Вытраўляліся ўсходы твае?
Што ў стагоддзях варожыя збродні
Распіналі твой лёс на крыжы?
Брат мой, братка мой, братачка родны,
Адкажы – сам сабе адкажы!
Жыў ты ў горы, змагаўся ў няволі,
I канаў, і сыходзіў крывёй,
I жывым ты гарэў, а ніколі
Не саромеўся мовы сваёй.
Схамяніся ж, ачніся, агледзься!
Ды разваж, ды раздумай як сьлед:
Што пакінеш ты з поля ў налецьце?
З чым нашчадкі пакажуцца ў сьвет?
Ці паверыў, што род твой бясплодны,
I свой лёс прамяняў на чужы?..
Брат мой! Братка мой! Братачка родны!
Адкажы. Сам сабе адкажы!
Я чытаю ЮНЭСКА вердыкт у здзіўленні...
Я чытаю ЮНЭСКА вердыкт у здзіўленні.
Ад бязлітасных слоў загараецца кроў:
Беларуская мова – на грані знішчэння!!!
Нат уключана ў Атлас знікаючых моў!!!
Ужывае яе толькі кожны чацвёрты.
Гэта лічба – пракляцце Радзімы маёй!
Ды няўжо наша мова пры нас стане мёртвай,
Як зусім адцураемся мовы сваёй?!
На ёй вучацца ў школах пакуль яшчэ дзеці?
А ці ведаем, колькі? Адзін з пецярых!
Наша мова – нягоршая мова на свеце.
Дык навошта знішчаць – размаўляць на чужых?
Як жа лёгка згубіць! А спярша – перакроіць!
Руйнаваць цікавей, чым ствараць-будаваць?!
Але сэрца крычыць! Бы агонь – яго споведзь!
Нібы стогн… Бы выццё… І яго не суняць…
О, матуліна мова! Чаму ты ў знявазе?
Хто такое прыдумаў – цябе абражаць?
Колькі музыкі ў словах пявучых, у сказах,
Колькі смаку ў размовах, што зрэдку гучаць!
Проста ўзяць і забіць? Ды няўжо мы – вар’яты?
Заклубілася думак імга ў галаве:
А ці здарыцца цуд – і, зрываючы краты,
Наша родная мова ізноў ажыве?
У старонку
Здаецца скончыўся канец
у гэту зімную зіму.
Вясна прыйшла, але мо дзесць.
Не ў першы раз,
і не паперш.
Яе больш мае гэты верш.
Хутчэй ён сам мне у прымус.
Марудней - меньш, чым меў бяру
непаслухмянасьці з яго.
Верш пасталеў спрытней мяне.
Верш пасталеў!
Нашто ён мне?
Ён не народжаны яшчэ.
І немаўля старэйшы. Як?
Сваім не хочаш кіраваць???
Сабе самому праўды ўзяць,
што бруд вясновы прыбіраць.
Што з гною возьмецца расьці,
вялізным будзе, спадары.
А вось ці будзе ў гэтым кошт?
Лічыць бы ўсё як першы госць.
Лічыць бы больш гаспадароў.
Не прыбралііі!!!
Ў вуглі хлеб мой.
07.04.2015г.
