Мая ціхая песня дубраўная...
Мая ціхая песня дубраўная,
Не святочная,
Не былінная,
З росных травак-былінак сабраная,
Медунічная
I палынная.
Неспакойная песня дарожная,
Навальніцам, вятрам сугучная,
Непакорная,
Пераможная
I для славы зусім не зручная.
Як валошка ў сінім вяночку,
Кропля светлая ў ручаёчку,
Ты – праўдзівае
I пяшчотнае
Слова матчына ў кожным радочку.
Не здалася віхурам у полі,
Не зайшлася ў бядзе ад жалю,
Мая радасць
I горкая доля...
Як хачу, каб цябе паважалі!..
Мова
Празрысты звон,
грымотны грукат,
скалісты свіст,
магутны гул —
усе
разрозненыя гукі
цяклі,
каб зліцца
у агул.
Хісталі
ўздыбленыя далі,
глыбаста білі ў небасхіл.
I ў немату
не прападалі,
а западалі
і раслі.
I ціш і гром,
і звон і шорах
спляліся
ніткаю радства, —
калі з грудзей,
нямых і чорных,
аднойчы
мова прарасла.
Ты напiшы мне лiст па-беларуску
Ты напiшы мне лiст па-беларуску
Я буду кожны дзень яго чытаць
З шырокай брамы выйду я да вузкай
Па-беларуску з Богам размаўляць
Ты прачытай мне верш на роднай мове
Яго ў сваёй душы я зберагу
Ён прарасце пралескаю у рове
Вясной на цёплым сонячным баку
Ты заспявай мне песню, што спявала
Бабуля нам, зусiм яшчэ малым
Тады нам слухаць часу не хапала
Ну а цяпер – ў душы адзiн палын
Ты размаўляй са мной, як размаўлялi
Калiсьцi нашы слаўныя дзяды
Каб яны нас здалёку бласлаўлялi
Каб мы жылi у свеце заўсягды
Ты напiшы мне лiст па - беларуску
З глыбокай сiвай слаўнай даўнiны
З шырокай брамы выйду я да вузкай
I зазваню што сiлы у званы
Судны час
Даруй мне, мова, за грахі,
Даруй, што сын з дачкой русачаць,
Даруй, што вецер ад тугі
Над нівай мёртвай горка плача.
Перад табой не саграшу:
Я – не герой,
я – быццам здраднік,
Душу спазнела варушу,
А там – рыторыкі цытатнік.
А там – прагорклае віно,
А там – паўсюль распусты зелле,
Там топчуць сцяга палатно,
Там кроў на белым, чыстым целе.
I наступае судны час,
Плыве павольна гнеўнай хмарай,
I будзе страшны суд для нас,
I атрымае кожны кару!
Змагарам за роднае слова
Паспеў чаканы ўрэшце час,
Нібы гаротны жытні колас.
І смела мусіць кожны з нас
Пра мовы лёс сказаць уголас.
Што з ёю - роднаю - было,
Хай знаюць праўду дзеці,ўнукі.
Пакуль праменіцца святло,
Згадаем здзекі і прынукі.
Народ патрэбна ратаваць
І не даваць няверцам спуску.
Куды цяжжэй -- не бедаваць,
А размаўляць па-беларуску.
Мова родная
Ты – самы першы снег – цнатлівая.
Крынічны звонкі смех – гуллівая.
Асенняя туга – шчымлівая.
Ты – хваля ў берагах – вірлівая.
Ты – замець завірух – іскрыстая.
Выратаванне з скрух – каб выстаяць.
Сівых дзядоў маіх – шэпат у сне.
Ты – памяць!
Ты – жыццё!
Ты – светач мне!
Ты – музыка лясоў, што цешыць слых.
Ты водарам палёў займаеш дых.
Гамонка ручая, вясновыя лісты,
Ты – квецень лугаўя,
Сувой зімовы – ты!
Ты – рана ад баёў!
Збалелая!
Скрываўлена, ды ўсё ж – сцалелая.
Хай голас твой звініць – упэўнена.
Каб з падчаркі паўстала – крэўнаю!
Бо ўсё ў жыцці людзей – умоўнае,
А мова – ёсць душа – галоўнае!
Родная мова
З легендаў i казак былых пакаленняў,
З калосся цяжкога жытоў i пшанiц,
З сузор'яў i сонечных цёплых праменняў,
З грымучага ззяння бурлiвых крынiц.
З птушынага шчэбету, шуму дубровы,
I з гора, i з радасцi, i з усяго
Таго, што лягло назаўсёды ў аснову
Святынi народа, бяссмерця яго, –
Ты выткана, дзiўная родная мова.
Няма на зямлi таго шчасця i гора,
Якога б ты нам перадаць не магла.
Няма такiх нетраў, глыбокага мора
I гор, праз якiя б ты не правяла
Мяне на радзiму, туды, дзе сягоння
Стаiць акрываўлены вораг з пятлёй
Над спаленай хатай, над родным загонам,
Над будучыняй і песняй маёй –
Над тым, што было i што век будзе вольным.
Народ пранясе цябе, родная мова,
Святлом незгасальным у сэрцы сваiм
Праз цемру і годы змаганняў суровых.
Калi ж ападзе і развеецца дым
I нiвы васкросшыя закаласяцца, –
Iзноў прашумiш ты вясновым дажджом,
Iзноў зазвiнiш ты у кожнай у хаце,
Цымбалам дасi iх сарэбраны гром
I вусны расквецiш усмешкай дзiцяцi.
Роднае слова
Пад казачным дубам
над Нёманам сiнiм
хлапец прызнаваўся ў каханi
дзяўчыне.
I рэхам той шэпт
адгукаўся мiж гаю:
...Кахаю, кахаю...
Я чула пяшчотнае,
шчырасцi поўнае,
маё, беларускае, роднае, кроўнае,
такое раптоўнае,
такое чароўнае.
Такое ласкавае, цёплае, чыстае,
як сонца, агнiстае,
як Нёман празрыстае,
як казка, былiна, як песня,
жаданае,
дагэтуль зусiм у жыццi не пазнанае,
вясновае слова ад шчырага сэрца.
Яно празвiнела над хвалямi ў рэчцы.
вятрыска шаптаў яго
з лiсцем мiж гаю:
...Кахаю, кахаю...
Шапталi яго сенажаць i дуброва,
людзьмi перачутае,
некаму новае,
адзiнае, дзiўнае, светлае слова -
кахаю... кахаю...
Кахаю...
Люблю...
Беларускаму краю
бясконца я слова "люблю" паўтараю.
Родная мова, цудоўная мова!
Родная мова, цудоўная мова!
Ты нашых думак уток і аснова!
Матчын дарунак ад самай калыскі, −
Ты самацветаў яскравая нізка.
Кожны з іх барвы дзівосныя мае,
Вечным агнём зіхаціць – не згарае.
Ты мне заўсёды была дапамогай,
Дзе б і якой не хадзіў я дарогай.
Чую ў табе перазвоны крыніцы,
Чую ў табе і раскат навальніцы,
Чую павевы зялёнага бору,
Водгулле працы ў родным прасторы.
Кожнай драбнічкай ты варта пашаны,
Кожнае слова вякамі стварана.
І на вякі яно жыць застанецца,
Вечнае так, як народнае сэрца.
Слова
Слова – радасць, слова – чары,
Вобраз вечна юных вёсен,
Ёсць ты ўсюды: у сонца, у хмары,
Ты глядзіш праз неба просінь.
Лашчыш слых мой, слова ззянне,
Атуляеш сэрца ласкай,
Ноч і вечар, дзень, світанне,
Абняло ты, слова-краска.
Я ведаю...
Я ведаю:
Нядобрых моў няма,
У кожнай мілагучнасць ёсць і сіла,
Якая песняроў ускаласіла
І мудра зберагла,
Каб не скасіла
Іх не хлусня,
Ні слава,
Ні турма.
Я слаўлю мову,
Што яднання дар
Дала і акадэміку, і цеслю.
І ў думках нават я не перакрэслю
Чужую споведзь і чужую песню,
Якія зразумець мне лёс не даў.
Як самая дакладная з навук,
Нам мова праз стагоддзі захавала
Пах палыну,
І тонкі звон метала,
Арліны клёкат,
Гулкі гул абвала –
Усё, што пераліта ў кожны гук.
І правіла прыдумалі не мы,
Што там,
Дзе не шануюць роднай мовы,
Мялеюць рэкі,
Нішчацца дубровы,
Каля магілак пасвяцца каровы,
Народ там мёртвы,
А той край – нямы.
Быць у пустэльні не жадаю я.
І не хачу я мець сяброў бязмоўных,
Бо на зямлі ў нас столькі моў чароўных,
Малення поўных
І здзіўлення поўных,
Усіх пявучых
І ўсіх − галоўных.
І толькі так −
Як роўная між роўных −
Жыць можа мова родная мая.
