САНЕТ
Я счуў, як жалілася мова,
Калі ў таемнай глыбіні
Яна ў пакутах і агні
Святое нараджала слова.
І быў яе не зорным шлях
Да нашых сэрцаў скамянелых,
Да рук, што сціснулі няўмела
Наш бел-чырвона-белы сцяг...
Калі настрой чарнее ўраз,
Мяне гаўдаюць без абраз
Слоў родных зорачкі жывыя.
Як быццам бы жадаюць мне,
Каб я скрозь наледзь на акне
Пачуў напевы веснавыя.
Родная мова
Мая мілагучная, родная мова.
Сэрца і душу кранае яна.
Сення пра яе вяду размову.
Мову матуль нашых слаўлю спаўна.
Вельмі многа розных вершаў, песень.
Склаў працавіты наш народ.
Яе лагодную, святую
Праслаўляў Міхась Чарот.
Пра яе так шчыра і ўзнёсла
У сваіх вершах напісаў Купала.
Ён менавіта ёй карыстаўся,
Каб яна ніколі не прапала.
І на роднай нашай мове
Складваў вершы Колас.
Яна лягла ў іх аснову
Застаўся яго голас.
Спадчыну святую продкаў
Нам працягваць трэба.
Не шкадаваць ніякіх сродкаў.
Нам дапаможа неба.
Павінны мы абараняць
І ведаць сваю мову.
Сваім нашчадкам перадаць,
Яе ўзяць за аснову.
Родная мова
Як ты дорага мне, мая родная мова!
Мілагучнае, звонкае, спеўнае слова!
Ты калісьці з калыскі мяне падымала
I вучыла ў бацькоў на руках гаварыць.
У жыцці маім слова найпершае «мама»
I цяпер для мяне сама міла гучыць.
Я па літарах родных вучыўся чытаць,
I буквар для мяне быў жыцця палавінай.
Быў шчаслівы я роднаю мовай сказаць
Першы раз: «Беларусь, мая сонца-краіна!»
I цяпер для мяне ты з усіх прыгажэй,
Хоць, я ведаю, моваў на свеце нямала,
I з усіх песняроў мне мілей і бліжэй
Роднай мовы пясняр — неўміручы Купала,
А задумае вораг з далёкага краю
Апляваць, адабраць, знішчыць мову маю —
He дазволю.
He дам.
He прадам.
He змяняю.
I да смерці за волю тваю пастаю!
Скарына
Асветнік, вучоны
I першадрукар,
Наш гонар —
Францішак Скарына.
Запомні ўсім сэрцам
Як велічны дар
Радзімы
Славутага сына.
Праклаў ён дарогу
Да Слова, Святла,
За Матчыну Мову
Паклікаў змагацца,
Каб вольнай заўсёды
Між вольных магла
Дзяржаваю
Белая Русь
Называцца.
Роднае слова
Магутнае слова, ты, роднае слова!
Са мной ты на яве і ў сне;
Душу мне затрэсла пагудкаю новай,
Ты песень наўчыла мяне.
Бяссмертнае слова, ты, роднае слова!
Ты крыўды, няпраўды змагло;
Хоць гналі цябе, накладалі аковы,
Дый дарма: жывеш як жыло!
Свабоднае слова, ты, роднае слова!
Зайграй ты смялей, весялей!
Хоць гадзіны сыкаюць, кружацца совы,
Жывеш ты на хвалу людзей.
Загнанае слова, ты, роднае слова!
Грымі ж над радзімай зямлёй:
Што родная мова, хоць бедная мова,
Мілей найбагатшай чужой!
Моўны скарб
Моўны скарб, як спадчыну, прымаю
Ад дзядоў і прадзедаў сваіх,
Ад свайго квітнеючага краю,
Ад крыніц і ад жытоў цяжкіх.
Моўны скарб, як спадчыну, прымаю.
Ён табе прыданае, дзяўчына,
Ён і хлеб, і зорачка ўначы,
I яго, як маці свайго сына,
Усё жыццё я буду берагчы.
Моўны скарб - ды гэта жа Айчына...
Маёй мове
Мове маёй
Не прадам,не згублю,не здраджу,
Пакуль сэрца маё рытміць.
Хай плююць ,няхай сажай мажуць,
Падыму, абатру, дам жыць!
Не дам пэцкаць нязграбным зманам,
І смяяца ,дурнець уздагон.
Толькі тых ,хто сказау “зламана”,
Бы папер з Беларусі вон.
Кветкі слоу упляту у вяночкі,
Каб раздаць на увесь прасцяг.
Ты есць дзень і святло уночы,
Наш статут карані і сцяг!
МОВА
Праваслаўны або каталіцкі,
Ці які там твой будзе парог, –
Яе разам з матчынай цыцкаю
Даў табе ў твае вусны Бог.
Пі. І ведай: гіне ў пракляцьцях
І зь дзярма павек не ўстае
Той, хто выплюнуў цыцку маці
Або злосна ўкусіў яе.
І на іншых вяршынях суровых
(Вера! Роўнасьць! Свабода! Край!)
Ты струменьчык матчынай мовы,
Быццам маці, не забывай.
Ты забыў? Ну што ж, на дасьвецьці
Ты бяз сонца будзеш канаць...
Шмат прыўкрасных грудзей на сьвеце,
Ды ня ўспоіць цябе ні адна...
Сярод іншых сьвятынь неаджыўшых
Даў яе нам на кожны парог,
Твар да нас, – усялякіх, - схіліўшы
Зь невымернаю літасьцю Бог.
7.V.1976
Родная мова, цудоўная мова!
Родная мова, цудоўная мова!
Ты нашых думак уток і аснова!
Матчын дарунак ад самай калыскі, −
Ты самацветаў яскравая нізка.
Кожны з іх барвы дзівосныя мае,
Вечным агнём зіхаціць – не згарае.
Ты мне заўсёды была дапамогай,
Дзе б і якой не хадзіў я дарогай.
Чую ў табе перазвоны крыніцы,
Чую ў табе і раскат навальніцы,
Чую павевы зялёнага бору,
Водгулле працы ў родным прасторы.
Кожнай драбнічкай ты варта пашаны,
Кожнае слова вякамі стварана.
І на вякі яно жыць застанецца,
Вечнае так, як народнае сэрца.
беларуская мова
БЕЛАРУСКАЯ МОВА
У ЯКІМ СТАТУЦЕ ВЫ НЕ БУДЗЬЦЕ,
ХАЙ СКРОНІ КРЫЕ СІВІЗНА.
ЯЕ НІКОЛІ НЕ ЗАБУДЗЬЦЕ,
ЯНА МАТУЛЯЙ НАМ –АДНА.
ШУКАЙЦЕ,ВЯРШЫЦЕ,УЗДЫМАЙЦЕ,
УДАСЦА МО СВЕТ АБЬЯДНАЦЬ,
А СЛОУЦЫ У ДУМКАХ УСЕ МАЙЦЕ,
ТОЙ САМАЙ ,ЯКАЯ АДНА.
ЛЯЦІЦЕ,КРУЖЫЦЕ,ТВАРЫЦЕ,
УЗНАЙЦЕ ШТО УСІМ НЕ СПАЗНАЦЬ,
ПАЧЭСНАЕ МЕСЦА ЕЙ МАЙЦЕ,
БО БУДЗЕ ЗАУСЕДЫ АДНА.
ЧЫТАЙЦЕ,ПІШЫЦЕ,УЖЫВАЙЦЕ,
НАЙЛЕПШ НА ЕЙ ДЭКЛАМАВАЦЬ.
НЕ ЗДРАДЗЬЦЕ И ВЕДАЙЦЕ ЗНАЙЦЕ,
ЯНА СКРОЗЬ ЖЫЦЦЕ ВАМ АДНА.
КАЛІ ВЫ НАРОДЖАНЫ З ЖЫТАМ,
ВАМ РОЖЬ- ГЭТА СЛОВА БЕЗ ДНА,
УСЯМУ НАВАКОЛЛЮ КРЫЧЫЦЕ,
ШТО ТОЛЬКІ ЯНА ВАМ АДНА.
А УДАСЦА ЯЕ УПРЫГОЖЫЦЬ
ВЯСЕЛКАМІ ЛЕТНЯГА ДНЯ,
ЯНА ВАША ЩАСЦЕ ПАМНОЖЫЦЬ,
БЫЛА ЕСЦЬ И БУДЗЕ АДНА
Матчына слова
Боль не маўчыць, калі маўчыць народ
У сонным і халодным раўнадушшы:
Ён прабівае лёд гнілых балот
Хлусні, зняваг, салодкіх сноў чынушных.
Якой бы горкай доля ні была –
Зямля мая, ты вернасць нараджала.
Хоць і не раз з-пад белага крыла
Крывёй вякоў ты, Беларусь, сцякала.
Гаротны твой, ды сакаліны лёс,
Як непадкупнай вернасці аснову,
Праз вісельні і вогнішчы пранёс
Святую споведзь матчынага слова.
Чаму нямееш сёння, беларус?
Твая ці ў сытым целе сохне памяць?!
Як непасільнай ношы
лішні друз –
Якісьці невук слова маці ганіць.
Кім, без’языкія, у свеце праслывём?
Хто нашых душ тады пачуе споведзь?
Мы песню родную ўжо плачам – не пяём…
Які нам суд гісторыя прамовіць?
