Усе бачылі, як разгараўся агонь
Усе бачылі, як разгараўся агонь.
Адной дастаткова іскрынкі,
Каб пагрэць зледзянелую ўзіму далонь
І хлеба пасмажыць скарынку.
Усе бачылі, як узмацняецца вецер.
Хопіць аднойчы падзьмуць,
Каб разам усё, што было на планеце,
Нагамі ўверх здалеў павярнуць.
Усе бачылі: моцна спявае вада.
Адной дастаткова хвалі,
Каб хутка ўсё, дзе хадзіла нага,
Стыхія са свету знішчала...
Я спадзяюся, што ўбачым калісь,
Як ад чароўнага слова
Падымецца і паляціць па зямлі
Беларуская родная мова.
Мова, слова...
http://www.stihi.ru/2015/06/22/3935
І вякі паміраюць, сыходзяць
у небыццё, у насмешлівы свет,
А народ наш падцугляны водзяць
і сціраюць нам памяць ушчэнт.
Мова наша - празрыстая нега,
мова наша - гаркая сляза,
і чысцей, і бялей яна снега,
і блішчыць на лугах, як раса.
Наша памяць чарнее, уцякае,
забываем мінулае, мову.
Хто пажар гэты дзікі стрымае,
хто свабоду дасць нашаму слову?
Дзе арнаментам даўнім пячаццю,
словам дзе мелагучным, пяшчотным,
Беларусь - наша мілая маці,
дай свабоду і згодным, нязгодным.
Дазволь быць тваімі дзяцьмі,
дазволь прытуліцца к табе.
І з блакітнымі рэкаў вачмі,
не пакінь нас адных у журбе.
Не пакінь сваю мову, не выгані,
з сэрца мілага нам... Зберажы.
І каб словы, як статак на выгане,
рассыпаліся... толькі скажы...
2015 г.
Беларуская мова
Пра мову спрэчкі весці нам не трэба,
Бо так ужо заведзена здаўна,
Святыя словы - Хлеб, Матуля, Неба -
Нібы малітву, нам дае яна.
І брыдкіх слоў не знойдзеш у нашай мове,
Шукаць – калі не верыце – дарма,
Такіх вы не пачуеце ў размове –
У беларускай, проста, іх няма.
Ёсць дзесьці мовы лепшыя? Не верце!
Хоць сто краін вам прыйдзецца прайсці,
Але за беларускую – паверце -
У свеце мілагучней не знайсці.
Дзмітрый Краскоўскі (п.Івянец)
Урок беларускае мовы
Вымаўленне,
Як да нябёсаў маленне
Дубровы,
Адкрытае.
З адкрытай душой
Наш люд несуровы,
Мы злосць не трымаем
У прЫтаі.
У пашане кожная
Літара выбуховая,
Яна адразу
Ад абразы
Сябе ахоўвае.
Радасці цесна ў шыбах —
Выбух!
Вірам глуха ў глыбах —
Выбух!
Паўнагалоссе,
Як тое паўнакалоссе
На ніве веры.
Гаспадары, прымайце дары,
Застоліцы ў гонар мілосці
Агалашайце,
Усіх запрашайце ў госці.
У нас шырокія дзверы!
Мы гакаем,
Як і прашчуры нашыя хакалі,
Калі ляды здрады
Бязлітасна карчавалі
I, небам зорным акрыўшыся,
Начавалі.
Каб чужымі ўрокамі
Душу нашую не ўракалі,
Беларускія словы высокія
Звіняць
Недасяжнымі жаўрукамі.
Карані Роду
“Культура” – “культ”! І ў гэтых словах
Не цяжка ўбачыць роду карані,
Бо чалавек трымаецца асновай
За глебу продкаў.
Божа барані
Забыцца нам адкуль мы родам,
Чые нас кормяць агароды,
Датуль завёмся мы народам,
А не жывёл бязродных збродам,
Пакуль шануем карані.
Культура – культ! – містычнае ёсць штосьці
У крэўнай роднасці двух слоў.
Мы топчам дзедаўскія косці –
Зямля жывая! – пот і кроў
Далёкіх прашчураў дзядоў
Цяпер завецца сокамі раллі.
Вы адкажыце мне, дзяды,
Была б зямля такой жа урадлівай,
Калі б на ёй спрадвечна не жылі вы?
“Жыццё” і “жыта” – яшчэ два роднасныя словы.
А колькі іх на ніве роднай мовы
З глыбіняў Духу прарасло,
Каб сёння нас выводзіць на святло.
Матчына мова
Жывое ў вяках беларускае слова –
Народа душа і народа хвала.
Цябе абзывалі “мужыцкаю мовай”,
А нам жа ты матчынай мовай была.
І самай прыгожай, і самаю мілай,
Той маці, што шыла нам світкі з радна,
Што ўлетку на рэчцы палотны бяліла,
А ўвосень авёс дажынала адна.
Той маці, што зімамі кросны снавала,
Што з самай калыскі, як толькі магла,
Сумленнасці, праўдзе, дабру навучала,
Старанна ад розных хвароб берагла.
Прыеду дадому... І што за праява...
Пачую гаворку, ці песню, ці верш –
Здаецца са мной размаўляеш ласкава,
І сцежкаю поруч са мною ідзеш.
У маках чырвоных гарыць прыгуменне...
О матчына мова! Маленства вясна!
Ніколі ніхто мне цябе не заменіць,
Бо ты, як і маці, на свеце адна.
Роднае слова
Магутнае слова, ты, роднае слова!
Са мной ты на яве і ў сне;
Душу мне затрэсла пагудкаю новай,
Ты песень наўчыла мяне.
Бяссмертнае слова, ты, роднае слова!
Ты крыўды, няпраўды змагло;
Хоць гналі цябе, накладалі аковы,
Дый дарма: жывеш як жыло!
Свабоднае слова, ты, роднае слова!
Зайграй ты смялей, весялей!
Хоць гадзіны сыкаюць, кружацца совы,
Жывеш ты на хвалу людзей.
Загнанае слова, ты, роднае слова!
Грымі ж над радзімай зямлёй:
Што родная мова, хоць бедная мова,
Мілей найбагатшай чужой!
Паразуменне
“Гавары -- буду слухаць да рання...”
Паразуменне
Ты разумееш мяне,
Я разумею цябе --
Мы гаворым з табой
На адной мове.
Так лёгка, нязмушана,
Непасрэдна, няспынна.
Бо гэта родная,
Не чужая мова.
Мы разумеем адзін аднаго
Нават без слоў.
Мы размаўляем часам
На толькі нам дваім
Зразумелай мове.
Нават калі маўчым,
Я цябе чую,
Ты мяне разумееш.
Наша гутарка доўжыцца
Гадзінамі, суткамі, бясконца.
І мне не трэба больш нічога --
Толькі слухаць музыку тваіх слоў
І цішыню паміж імі.
Мова...
Мова,
Пявучая родная мова,
Ты – уладарка нявызнаных скарбаў.
Столькі значэнняў, гучанняў і фарбаў
Мае ў сабе тваё кожнае слова.
Іншае слова напоўнена плёскам
Хвалі дняпроўскай.
Іншае слова такое,
Што рэха лясное
У яго глыбінях затоена,
Ёсць і як мёд залатое, густое,
На травах яно духмяных настоена.
Ціха гучаць у мове маёй
Словы пяшчотныя,
Словы крынічныя,
Росныя.
Чуюцца ў ёй –
І грымотныя,
Зычныя.
Водгулле бітваў грознае.
Часам бывае – заззяе неспадзявана
Новаю зоркаю слова-абнова.
Колькі ў табе нявызнаных скарбаў схавана,
Мова мая,
Пявучая родная мова.
Ёсць паданне вякоў, што разбурыць калісь...
Ёсць паданне вякоў, што разбурыць калісь
Вавілонскую Вежу Адам
І няўмольна сальюцца мовы зямлі
У адну, няродную нам.
І мая безвыходна пойдзе у змрок,
У атрутны, як вечнасць, цень,
Трапяткая і сіняя, як васілёк,
Гарачая, як прамень.
Я ні шчасця, ні будучых дзён не жадзён,
Хай пятля, хай памерці ў журбе,
Хай не будзе ні шчасця, ні будучых дзён,
Калі ў іх не будзе цябе.
Сірата па з'едлівай волі багоў,
Гінучы мой карабель,
Хай не будзе світання ў народа майго,
Калі досвіткам здрадзіць цябе.
Ад палеткаў райскіх лёгкай ступой,
Збочу я да пякельных катлоў,
Калі першы жа ангел на мове маёй
Мне не скажа: «Братка, здароў».
І няхай да мяне не прыйдзе вясна,
Песня, шчасце, каханне, спакой, —
Ўсё адно не змяняю твой чорны праснак
На атруту пшаніцы чужой.
Ты мой ясны хлеб і каханы май,
Песня продкаў, нашчадкаў палі,
Без цябе, не з табой — не патрэбен мне рай
На душы. Ў небясі. На зямлі.
Мова
Празрысты звон,
грымотны грукат,
скалісты свіст,
магутны гул —
усе
разрозненыя гукі
цяклі,
каб зліцца
у агул.
Хісталі
ўздыбленыя далі,
глыбаста білі ў небасхіл.
I ў немату
не прападалі,
а западалі
і раслі.
I ціш і гром,
і звон і шорах
спляліся
ніткаю радства, —
калі з грудзей,
нямых і чорных,
аднойчы
мова прарасла.
