Карані Роду
“Культура” – “культ”! І ў гэтых словах
Не цяжка ўбачыць роду карані,
Бо чалавек трымаецца асновай
За глебу продкаў.
Божа барані
Забыцца нам адкуль мы родам,
Чые нас кормяць агароды,
Датуль завёмся мы народам,
А не жывёл бязродных збродам,
Пакуль шануем карані.
Культура – культ! – містычнае ёсць штосьці
У крэўнай роднасці двух слоў.
Мы топчам дзедаўскія косці –
Зямля жывая! – пот і кроў
Далёкіх прашчураў дзядоў
Цяпер завецца сокамі раллі.
Вы адкажыце мне, дзяды,
Была б зямля такой жа урадлівай,
Калі б на ёй спрадвечна не жылі вы?
“Жыццё” і “жыта” – яшчэ два роднасныя словы.
А колькі іх на ніве роднай мовы
З глыбіняў Духу прарасло,
Каб сёння нас выводзіць на святло.
Я з мовы здымаю праклёны...
Я з мовы здымаю праклёны
і слаўлю адданых дзяцей,
радзімай сваёй акрылёных
на абарону яе.
Няхай і ў часы ліхалецця
плынню святарнай ракі
родная мова ліецца —
змые людскія грахі.
Слаўлю — і чую, і бачу,
што праз часіны імглы
скончацца боль і нястачы,
вернецца гонар былы!
Родная мова
РОДНАЯ МОВА
З родным краем рад сустрэчы,
Наглядзецца не магу
Як лугі дзяцінства рэчку
Берагамі берагуць.
І звініць, як гэта рэчка,
Мова матчына, журчыць.
Так і нам – удзячна вечна
Мову продкаў берагчы.
Гэты скарб вялікі самы, –
Не бывае даражэй.
Бо заўжды і нас таксама
Наша мова беражэ…
Ёсць паданне вякоў, што разбурыць калісь...
Ёсць паданне вякоў, што разбурыць калісь
Вавілонскую Вежу Адам
І няўмольна сальюцца мовы зямлі
У адну, няродную нам.
І мая безвыходна пойдзе у змрок,
У атрутны, як вечнасць, цень,
Трапяткая і сіняя, як васілёк,
Гарачая, як прамень.
Я ні шчасця, ні будучых дзён не жадзён,
Хай пятля, хай памерці ў журбе,
Хай не будзе ні шчасця, ні будучых дзён,
Калі ў іх не будзе цябе.
Сірата па з'едлівай волі багоў,
Гінучы мой карабель,
Хай не будзе світання ў народа майго,
Калі досвіткам здрадзіць цябе.
Ад палеткаў райскіх лёгкай ступой,
Збочу я да пякельных катлоў,
Калі першы жа ангел на мове маёй
Мне не скажа: «Братка, здароў».
І няхай да мяне не прыйдзе вясна,
Песня, шчасце, каханне, спакой, —
Ўсё адно не змяняю твой чорны праснак
На атруту пшаніцы чужой.
Ты мой ясны хлеб і каханы май,
Песня продкаў, нашчадкаў палі,
Без цябе, не з табой — не патрэбен мне рай
На душы. Ў небясі. На зямлі.
Як ціха мы жылі...
Як ціха мы жылі
І марнавалі дні мы,
Нацёршы мазалі
Ад рознай пісаніны.
Шукалі, дзе лягчэй,
Дзе выгадней, дзе грошы.
І сорам бег з вачэй,
І кожны быў харошы.
Сляпыя мы былі,
Не бачылі нічога.
І мову мы зжылі.
Ці вернецца, нябога?
Няўжо настане час
І хлопчык светла-русы
Напіша сумны сказ:
“Памерлі беларусы...”?
Наша мова
Мова родная, мова дзядоў!
Іншай мовы мы сэрцам ня чуем.
Мілагучнасьцю любых нам слоў.
Быццам музыкай душу чаруем.
Мы за вокнамі дзень залаты,
Нашых рэкаў пявучыя хвалі,
Роднай хаты сьвятыя куты
Ў гэтай мове раз першы назвалі.
Наша мова – спатканне,
З казкай, ў цудным дзецкім сьне.
Наша мова – каханне, што прыходзіць да мяне.
Любай песьняй старою гучыш,
З-над калыскі, за гадоў тых дзяціных;
Салаўіным разьлівам ўначы,
Звонам хваляў прыткой ручаіны.
З-пад вясковых прыветлівых стрэх
Мілагучна зьвініш ад сьвітання;
Бы дзявочы, рассыпчысты сьмех,
Быццам першае ў сэрцы каханне!
Наша мова – спатканне,
З казкай, ў цудным дзецкім сьне,
Наша мова – каханне, што прыходзіць да мяне.
Сьвяты прадзедаў ты нам адказ,
Якім слаўна ў харомах гудзела!
Ты як неба, як сонца для нас –
Быццам наквеццю сад заінелы.
Мова родная, мова дзядоў!
Іншай мовы мы сэрцам ня чуем.
Мілагучнасьцю любых нам слоў,
Быццам музыкай душу чаруем.
Ні ў ад, ні ў рай без роднай моў.
Оно вж в Одрыжін
Мне снілся сон. Я вот, другой!
На куртачке ш чаво-т ангельскэ?
І размаўляю я аб чом!
Аб Нінках с Тэклі ш.
Да! Нет пределав і краёф
РадзімКі сь бесаў.
Бо нашо відаты 5 моў.
З інш ваплаўШчэняў.
Мні ж адрадзіці хоць бык во:
ГалінКі зь вітьте.
А мой Бірозаўскі раён –
Куды він діныця!
Ах, айн-цвай-драй! Нямецкі ш воўк
Мяне радзімШыс.
Чаго ш ва ў сне я брыт ужо?
Вець не й вучыў плій.
Так. Ведаць бы хоць свой Істок:
Ну, тыя жыцьці.
Ды атвечают: э, ф шызоўнь
Павінен быць ты!
Даруй, браток. Алесь з балот.
Там гольшыны сцік ш,
Шо ты й поздужав бы з С-100
Йіх залупыты.
Ну, й зарэ добрынько в сфін фсё.
Одны пустыні.
І ек зайідь в свой Сухі Бор.
Там Анті-Нінкі сь!
І мэнэ Ніна збережот
На небесі ці.
Но… я шчэ зйіздыв бы до той,
Танюшк, в Адрыжын.
… Да ніті порваны ужо:
Родне мні пцічка ш!
І обнымы іх.
Хоть з маскалів ты.
Я гэта люблю падарожжа...
Я гэта люблю падарожжа,
З якім і зраўняцца не можа
Вандроўка ў любыя Таўрыды –
У казачныя краявіды.
А гэта – вандроўка праз сёлы,
Праз край мой шырокі, вясёлы,
Бясконцыя нівы, дубровы –
У маю беларускую мову.
У родную мову, якая
Усімі вясёлкамі ззяе,
Смалістымі пахне лясамі,
Жывымі звініць галасамі.
О, колькі яшчэ не адкрыта
Адценняў у ёй і блакіту,
Патрэбных народу, паэтам,
Каштоўнай руды, самацветаў!
Спачатку было Слова
Спачатку было Слова.
І Слова было ў Бога.
І Слова было Бог.
У цемры жылі людзі.
У іх не было свята.
У іх не было дня.
Аднойчы ўзышло сонца.
І стала навокал светла.
І стаў навакол свет.
На свеце жылі людзі.
Але не ведалі Слова,
Не зналі, што ёсць Бог.
Таму людзі толькі вылі,
І толькі таму брахалі,
Калі не маглі маўчыць.
І вось аднойчы збылося:
У сэрцы з’явілася Слова.
І ў Слове тым быў Бог.
А потым узнікла мова.
І мова жыве ў Слове.
А ў словах жыве Бог.
Калі пакідаем мову,
Калі пакідаем Слова,
То нас пакідае Бог.
Бо
Спачатку было Слова.
І Слова было ў Бога.
І Слова было Бог.
Дала мне маці гэту мову...
Дала мне маці гэту мову,
Каб не нямым прыйшоў у свет,
Дала мне маці гэту мову,
Як спадчыну і запавет.
Была яна не беларучкай
І на жніве, і на сяўбе;
На глебе добрай беларускай
Здабыты словы ўсе яе.
Прапахлі сонцам і падзолам,
Дажджамі, сокамі раслін,
Пад знак рукам яе мазольным,
Што мелі толькі ў сне спачын.
Дачка мая! У жыццёвай прозе
У буднях і святочным днём
Не пакідай яе ў парозе,
Калі ў нечы ўвойдзеш дом.
Вусцішна...
Вусцішна.
Холадна.
Сцішана.
Стоена.
Дзе
Тая Мова,
Што Богам
замолена.
Нашымі
вуснамі
колеру
вішання.
Холадна.
Вусцішна.
Стоена.
Сцішана.
Богам
замолена.
Д’яблам
парушана
тое, што
мройліва,
сонечна,
ўзрушана,
казачна,
радасна,
светла і
весела...
Ты мне прыснілася –
слоўцы ўваскрэсіла.
